Ένας «κίνδυνος» στο φλιτζάνι σας;

Παίρνοντας αφορμή από κάποιες σχετικά πρόσφατες ειδήσεις «πανικού» -fake news- σχετικές με τον καφέ και τον καρκίνο αλλά και από τις προσπάθειες κάποιων «εξυπνότερων» να καταστήσουν δογματικά αναληθή και παραπλανητικά οποιαδήποτε στοιχεία ενοχοποίησης του αγαπημένου καθημερινού μας ροφήματος, θα αναφέρω στο παρόν μου άρθρο μερικά στοιχεία από νέες μελέτες σχετικά με το φουράνιο και την επικινδυνότητά του.

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών

Tο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (ΣΠΩ), γνωστό και ως σύνδρομο Stein-Leventhal, αποτελεί τη συχνότερη ενδοκρινοπάθεια στις γυναίκες του αναπτυγμένου κόσμου. Υπολογίζεται πως το 6–20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας εμφανίζει το συγκεκριμένη νόσο. Παρά τη μεγάλη συχνότητα εμφάνισης του, παραμένει ένα θέμα που δημιουργεί πολλές απορίες, που ελπίζουμε να λυθούν στις επόμενες παραγράφους.

Μια εισαγωγή στον κόσμο των fractal

Όλοι μας γνωρίζουμε πως η Ελλάδα, αν και μικρή σε έκταση χώρα, εχει μεγάλο μήκος ακτογραμμής εξαιτίας της μορφολογίας του εδαφους της (πχ πολλά νησια). Όμως πόσο ειναι αυτό το μήκος; Είναι πάνω ή κάτω από 15.000km; Αν προσπαθήσουμε να βρούμε την απάντηση ψάχνοντας για επίσημες μετρήσεις που έχουν γίνει θα διαπιστώσουμε κάτι πολύ περίεργο. Στην μέτρηση του «The world factbook» το μήκος είναι 13.676km ενώ σε αυτή του «World Resources Institute» είναι 15.147km! Παρότι και οι δύο πηγές είναι έγκυρες,  υπάρχει απόκλιση περιπου 1500km στα αποτελέσματά τους. Οι αποκλίσεις αυτές ( οι οποίες φαίνονται ανεξήγητες καθώς κάθε γεωμετρικό σχήμα της Ευκλείδειας Γεωμετρίες (πχ κύκλος, τριγωνο, τετράγωνο, οκτάγωνο κλπ) έχει ένα μία συγκεκριμένη περίμετρο, στο μήκος της οποίας δεν επιδέχονται παρερμηνείες) συνθέτουν το λεγόμενο «παράδοξο της ακτογραμμής» (coastline paradox). Για να μπορέσουμε να επιλύσουμε το παράδοξο αυτό πρέπει πρώτα να αναρωτηθούμε τι σχήμα έχει η ακτογραμμή της Ελλάδας.

Μοντέρνες τεχνικές στο σύγχρονο ρεπερτόριο: Ξεπερνώντας την ταυτότητα των οργάνων

Η μουσική είναι μια τέχνη που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο και τον πολιτισμό. Η σημασία της μεταβάλλεται, το ίδιο και τα αιτήματα των συνθετών. Σε αυτό το μικρό άρθρο θα εξετάσουμε τις πιο εκκεντρικές, ενδιαφέρουσες και πρωτότυπες τεχνικές που αξιοποιεί ένας συνθέτης της δυτικής εντέχνου μουσικής (αυτής με την ονομασία «κλασική»), με στόχο να παράξει έναν ήχο όλο και πιο ρηξικέλευθο. Οι τεχνικές αυτές συνηθίζονται πολύ στα σύγχρονα έργα και οι ερμηνευτές καλούνται να είναι εξοικειωμένοι με τις επινοήσεις τους. Στην πλειονότητά τους, οι μηχανισμοί αυτοί αναγκάζουν ένα όργανο να δημιουργήσει έναν ήχο εντελώς διαφορετικό σε σχέση με αυτόν για τον οποίο υποτίθεται ότι κατασκευάστηκε: πρόκειται για σημείο μεγάλου ηθικού διλήμματος, καθώς τίθεται το ερώτημα εάν τα όργανα αρχίζουν να χάνουν την ταυτότητά τους ή να υιοθετούν μια καινούριο, σύμφυτη με την εποχή μας.

Τα χαρακτηριστικά παραδείγματα που θα δούμε αφορούν την οικογένεια των ορχηστρικών εγχόρδων οργάνων και το φλάουτο. Γενικότερα, η μελέτη των μοντέρνων τεχνικών είναι σύμπλοκη και εκτενής· εμείς θα επικεντρωθούμε στις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες.

Μπορεί να ανιχνευθεί η αυτοκτονία;(μέρος 1)

Στα δύο μέρη ευελπιστώ ότι κάποιος, ο οποίος ενδιαφέρεται για αυτήν την ασθένεια η οποία ταλανίζει τον σύγχρονο ανεπτυγμένο κόσμο, θα μπορέσει να την ψηλαφήσει από μία άλλη προσέγγιση αυτή της επιστήμης αλλά και να κατανοήσει τις δυσκολίες και τα προσκόμματα που γεννώνται μέσα σε αυτήν την «περιπέτεια». Καλή ανάγνωση λοιπόν!

Εισαγωγή

Παγκοσμίως οι θάνατοι λόγω της αυτοκτονίας είναι περισσότεροι από τις ανθρωποκτονίες και τους πολέμους σε συνδυασμό. Η αυτοκτονία στην διεθνή βιβλιογραφία έχει περιγραφεί αρκετά αδρά και υπάρχει μεγάλη αντιπαράθεση σε ο,τι αφορά την πρόθεση για την τέλεση αυτής. Ένας ευρέως χρησιμοποιημένος ορισμός την ορίζει σαν μια θανατηφόρα, αυτοπροκαλούμενη και αυτοκαταστροφική ενέργεια με αποκλειστική ή υποβόσκουσα πρόθεση προς τον θάνατο. Στην ιατροδικαστική χρησιμοποιούνται τρία κριτήρια που αφορούν την διάκριση της αυτοκτονίας από τα άλλα είδη θανάτου δηλαδή:

Α)θάνατος από αποτέλεσμα τραυμάτων, δηλητηρίασης ή ασφυξίας

Β)αυτοπροκαλούμενος θάνατος

Γ)προκαλούμενος από πρόθεση θάνατος.

Οι γυναίκες που ανέτρεψαν το Status Quo της επιστήμης – Η Αφάνεια και οι Ιστορικές Αδικίες

 

Στο τέλος, ας μου επιτραπεί μια ιδιαίτερη αναφορά στο προσωπικό μου πρώτυπο, την Ελένη Αντωνιάδου

Οι θετικές επιστήμες ήταν ανέκαθεν ένας τομέας δύσκολος για τις γυναίκες και όχι γιατί αμφισβητείται η οξυδέρκεια αλλά γιατί η φαλλοκρατία της εκάστοτε εποχής φρόντισε να καταπνίξει με πρωτοφανή σεξισμό τις όποιες σπίθες καινοτομίας. Ετσι αρκετά μεγάλα επιτεύγματα τα οποία έχουν αποδοθεί σε άνδρες επιστήμονες, κρύβουν πίσω τους αφανείς ηρωίδες. Πρόκειται για χαρισματικά μυαλά τα οι οποίοι απλά είχαν την ατυχία να αναπτύξουν τη θεωρία τους σε ένα αυστηρά πατριαρχικό καθεστώς.

• • •

 

Η ιστορία και η βαριά γενετική παρακαταθήκη της αιμομιξίας

 

» Φανήσεται δὲ παισὶ τοῖς αὑτοῦ ξυνὼν ἀδελφὸς αὑτὸς καὶ πατήρ, κἀξ ἧς ἔφυγυναικὸς υἱὸς καὶ πόσις, καὶ τοῦ πατρὸς ὁμόσπορός τε καὶ φονεύς  …» – Τειρεσίας *

Οιδίπους Τύραννος, Σοφοκλής, Επεισόδιο Α : στ. 457-460

Νευροπαθητικός πόνος και Διαβήτης

Ένα επώδυνο πρόβλημα, μια επανάσταση με ελληνική σφραγίδα !

Με τον όρο «νευροπαθητικός πόνος» περιγράφεται ο πόνος που προκύπτει ως αποτέλεσμα τραυματισμού ή δυσλειτουργίας του νευρικού συστήματος. Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για τον πόνο ο οποίος γίνεται αντιληπτός από το νευρικό σύστημα (όπως, παραδείγματος χάριν, το κάψιμο ή η εκδορά του δέρματος), αλλά για τον πόνο που νιώθουμε όταν καταστρέφεται ο νευρικός ιστός

Στην καθ’ ημέρα κλινική πράξη ο νευροπαθητικός πόνος εκδηλώνεται με καυσαλγίες στα πέλματα, αιμωδίες (μούδιασμα), πόνο οξύ και νυγμώδη , τις χαρακτηριστικές »μαχαιριές» . Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα το γεγονός της επιδείνωσης των συμπτωμάτων κατά τη νύχτα,πλήττοντας σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ύπνου, την ενεργητικότητα και κατά συνέπεια την ποιότητα ζωής.

 

Μάχες γιγάντων: Μπέικον (Βάκων) και Καρτέσιος περί προσεγγίσεως της Αλήθειας με Επιστημονική Μέθοδο

 

«Καθήκον του ανθρώπου που ερευνά τα γραπτά των επιστημόνων, αν στόχος του είναι να μάθει την αλήθεια, είναι να γίνει εχθρός όλων όσων διαβάζει και… να τους επιτίθεται από κάθε μεριά. Θα πρέπει επίσης να επιθεωρεί τον εαυτό του κατά την κριτική εξέταση αυτή, ώστε να αποφύγει την πτώση είτε σε προκατάληψη είτε σε επιείκεια.»

 Αλχαζέν / Ιμπν αλ-Χάιταμ (965-1040 μ.Χ.)

Στην απόπειρα αυτή να αντιπαραβάλω το έργο και άρα και την σκέψη αυτών των δύο κορυφαίων διανοητών της Ανθρωπότητας οφείλω να ξεκινήσω παρουσιάζοντας πυκνά αλλά και με σαφήνεια τους βασικούς άξονες των νοητικών οικοδομημάτων που αποτελούν την φιλοσοφία και παρακαταθήκη τους, έστω και χωρίς να εντρυφήσω σε όλες τις λεπτομέρειες βιογραφικού χαρακτήρα που ούτως ή άλλως είναι ήδη διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Μετά από αυτή την παρουσίαση πιστεύω και ευελπιστώ να είναι πιο εύκολο και στον μη ειδικό αναγνώστη να “μετέχει ενεργά” στην ανάγνωση του άρθρου αυτού προσμένοντας –ενδεχομένως και  προσδιορίζοντας– τις διαφορές μεταξύ των επιμέρους φιλοσοφιών, προτού τις ονοματίσω εγώ στο τέλος.

Πορτραίτο του Φράνσις Μπείκον, από Frans Pourbus, 1617, Pałac Na Wyspie, Warszawa

Ξεκινάω με τον (κατά 35 περίπου χρόνια) αρχαιότερο σερ Φράνσις Μπέικον. Ο sir Francis Bacon (1561-1626) θεωρείται ευρέως ότι υπήρξε ο πρώτος (σαφώς προηγήθηκανκαι άλλοι μικρότερου βεληνεκούς φιλόσοφοι) που, θέτοντας το σχεδόν σαν στόχο ζωής, εναντιώθηκε καθαρά στην αδιαφιλονίκητα δεσπόζουσα Αριστοτελική φιλοσοφία και προσέγγιση του φυσικού κόσμου. Συγκεκριμένα, αμφισβήτησε την μέθοδο των παραγωγικών συλλογισμών (deduction) με την οποία εν πολλοίς από μία γενικής φύσης αφαιρετική διαπίστωση εξάγονται πολλαπλά ειδικότερα πορίσματα, που με την σειρά τους δίνουν ακόμη ειδικότερες “αλήθειες” κοκ. Αιτία της απόρριψης αυτής ήταν η πεποίθηση του ότι κάθε άνθρωπος στο ρόλο του ως γνώστης έχει κάποιους περιορισμούς, τα Είδωλα (που δεν είναι τίποτα άλλο από λανθασμένες προϋπάρχουσες γνώσεις), που τελικώς τον καθιστούν αδύναμο να παράγει από μόνος του γνώση του φυσικού κόσμου. Ο Μπέικον διαχώρισε τα Είδωλα σε:
1) Είδωλα της φυλής (αφορούν την ανθρωπότητα στο σύνολο της και γι’ αυτά ευθύνεται η εγγενώς ελλαττωματική ανθρώπινη κατανόηση ως παραμορφωτικός καθρέπτης που αντικατοπτρίζει ψευδώς την πραγματικότητα)
2) Είδωλα της σπηλιάς (πρόκειται για πεποιθήσεις μεμονωμένων ανθρώπων, που στηρίζονται μόνο σε στοιχεία της δικής τους προσωπικής εμπειρίας και δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθούν γενικότερα)
3) Είδωλα της αγοράς (βασίζονται στην ανθρώπινη επικοινωνία στο πλαίσιο τις κοινωνίας: οι φορείς τις μαθαίνουν-αποκτούν μέσα από συζητήσεις αρχικά ως λέξεις που εν συνεχεία αποκτούν και λογική υπόσταση και καθορίζουν και την λογική του γνώστη)
4) Είδωλα του θεάτρου (θεωρώντας τον Κόσμο ως μία θεατρική σκηνή, τα Είδωλα αυτά προκύπτουν ως παράγωγα των παραδοσιακών φιλοσοφικών συστημάτων και βασίζονται σε δόγματα που δεν υποβλήθηκαν σε λογικό-επιστημονικό έλεγχο)
Για τον “διασκελισμό” του εμποδίου που θέτουν τα Είδωλα στην επιστημονική πρόοδο, ο Μπέικον προτείνει ως αναγκαία την εναλλακτική της επαγωγικής συλλογιστικής πορείας (induction). Αυτή είναι η συμμετρικώς αντίθετη από την παραγωγική: παρατηρώντας δηλαδή από το ειδικότερο και απλούστερο δυνατό γεγονός και συλλέγοντας πλήθος όμοιων παρατηρήσεων για εξίσου ειδικά γεγονότα που μεταβάλλονται μόνο ως προς μία παράμετρο (όλες οι υπόλοιπες παραμένουν σταθερές) είναι δυνατή η γενίκευση κατά ένα μικρό βήμα που θα ακολουθηθεί από μία επόμενη γενίκευση, αφού προηγηθεί η διαδικασία της συλλογής-καταγραφής σε πίνακα του συνόλου των πρώτων γενικεύσεων κοκ. Είναι λοιπόν η απουσία λογικών αλμάτων που θα δημιουργήσει αυτή την λογική σκάλα μέχρι τις γενικές αλήθειες. Και ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι, εφόσον έχουν διαπιστωθεί οι γενικές αλήθειες, μπορεί ο γνώστης να “κατέβει την σκάλα” (χωρίς κανένα λογικό σφάλμα αφού η σκάλα φτιάχτηκε με την τέλεια επαγωγή) και να παραγάγει ασφαλώς καινούργιες ειδικές αλήθειες. Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε ότι για τον Μπέικον η αλήθεια δεν είναι κάτι το απόλυτο, αλλά έχει να κάνει με τον βαθμό βεβαιότητας με την οποία μπορούμε να υποστηρίξουμε μία δήλωση-διαπίστωση. Αυτό είναι εμφανές και από τον τρόπο που περιγράφει την επαγωγή, ουσιαστικά δίνοντας μας να καταλάβουμε ότι η τέλεια επαγωγή είναι πρακτικά αδύνατη εφόσον ούτε από το απολύτως ειδικό γεγονός μπορεί να ξεκινήσει κανείς, ούτε απολύτως συνεχής μπορεί να είναι η άνοδος με γενίκευση. Αυτό που κατά τον Μπέικον αξίζει είναι η επαγωγή ως νοητικό σχήμα και μοντέλο για την απόκτηση έγκυρης επιστημονικής αλήθειας με την μέγιστη δυνατή βεβαιότητα. [Στοιχεία της πολιτικής καριέρας του Μπέικον αλλά και της γενικότερης φιλοσοφίας του παραλείπονται σκοπίμως, ως άσχετα προς τον στόχο του άρθρου, ωστόσο, για τους ενδιαφερόμενους, η Βιβλιογραφική Αναφορά (Β.Α.) 1 παρουσιάζει εξαιρετικά το πλήρες έργο του.]

Frans Hals – Portret van René Descartes, 1648, Louvre, Paris

Ο Καρτέσιος – René Descartes (1596-1650) επίσης προσπάθησε να ανανεώσει και να αναδιαρθρώσει την Αριστοτελική προσέγγιση του φυσικού κόσμου. Διαφοροποιήθηκε πρωτίστως στην κατηγοριοποίηση του φυσικού κόσμου θεωρώντας ότι κάθε τι μπορεί να οριστεί απολύτως εάν δοθούν τέσσερα στοιχεία του, συγκεκριμένα το μέγεθος, το σχήμα, η θέση και η κίνηση-κινητική κατάστασή του, επομένως όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συναντά κανείς στη φυσική φιλοσοφία του Αριστοτέλη (πχ η δύναμη ή ενεργός φορέας κλπ.) είναι δευτερεύοντα και προκύπτουν από αυτά τα τέσσερα. Αλληλεπιδρώντας τώρα μεταξύ τους, τα επιμέρους τμήματα της ύλης (που ορίζονται από μέγεθος, σχήμα κλπ.), με βάση τρεις βασικούς νόμους της κίνησης δίνουν ντετερμινιστικά την εξέλιξη των φαινομένων με το χρόνο. Έτσι, έχουμε και την κοσμολογική εξήγηση της δημιουργίας κατά Καρτέσιο. Ξεκινώντας από μία χαοτική “σούπα” κινούμενων και αλληλεπιδρώντων σωματιδίων σχηματίζονται σταδιακά οι αναγνωρίσιμες μορφές των πλανητών κοκ. Μπορεί κανείς να διακρίνει, ενδεχομένως και να μαντέψει, από αυτό το θεωρητικό μοντέλο, ότι ο Καρτέσιος μάλλον τείνει γενικώς προς την απολυτότητα και θα περίμενε κανείς ότι αυτή θα χαρακτηρίζει και την επιστημονική του μέθοδο. Πράγματι στον «Λόγο περί της Μεθόδου» (Discours de la Μéthode) ξεκαθαρίζει ότι βάση και πρωταρχικό αξίωμα της επιστήμης και της φυσικής κατά αυτόν είναι η ύπαρξη του Θεού. Από εκεί θα μπορέσει κανείς με την λογική σταδιακά να ανακαλύψει τους συνεπαγόμενους (από την ύπαρξη αυτή) νόμους της φύσης και έτσι όλη την αλήθεια –ένας σαφέστατα παραγωγικός συλλογισμός. Μάλιστα αξίζει να αναφέρουμε ότι η ύπαρξη του Θεού είναι προϋπόθεση για την πασίγνωστη πρόταση του Καρτέσιου «σκέφτομαι άρα υπάρχω / cogito ergo sum» και όχι αντιστρόφως. Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο της φιλοσοφίας του είναι και ότι σε κάθε άνθρωπο, σε αντίθεση με όλη την υπόλοιπη έμβια ύλη που ορίζεται απολύτως, ως μηχανική, από τους νόμους της φύσης, ενυπάρχει το Πνεύμα-Νόηση (Mind), κάτι που είναι τέλειο, ένα θεϊκό δημιούργημα. Με την Νόηση η Αλήθεια γίνεται προσβάσιμη στους ανθρώπους, δηλαδή αυτοί μπορούν να την διαισθανθούν πλήρως, και τα όποια σφάλματα στην κατανόηση (και γενικώς στην αναζήτηση της αλήθειας) προκύπτουν από αδυναμία έκφρασης των αληθών πεποιθήσεων, καθώς στην έκφραση συμμετέχει αναγκαστικά το υλικό – φθαρτό σώμα. Και δεν είναι μόνο προσβάσιμη η αλήθεια στους ανθρώπους, είναι και εμφυτευμένη ως σκέψη στη Νόηση τους από το Θεό για να είναι σε αντιστοιχία με τις αιώνιες αλήθειες, που Αυτός κατέχει. Κλείνω με τον Καρτέσιο εισάγοντας δύο αντιτιθέμενα νοητικά σχήματα, που θα διαφωτίσουν πιο πρακτικά την επιστημονική του μέθοδο. Αυτά είναι η αναλυτική και η συνθετική μέθοδος. Συνήθως όταν θέλει κανείς να φτάσει σε ένα ειδικό θεώρημα προσπαθεί να καταλήξει σε αυτό από τα υπάρχοντα αξιώματα – αυτή είναι η συνθετική μέθοδος. Όμως σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι σαφές από ποιο ή ποια αξιώματα πρέπει να ξεκινήσει κανείς για να φτάσει με βεβαιότητα στο εν λόγω θεώρημα. Επομένως ο Καρτέσιος πρότεινε ως πιο πρακτική την διαδικασία να ξεκινήσει κάποιος από το θεώρημα σαν υπόθεση και με λογικά βήματα να προσπαθήσει να φτάσει σε κάποιο από τα αξιώματα – αυτή είναι η αναλυτική μέθοδος. Αφού φτάσει μπορεί να αντιστρέψει την διαδικασία για να γίνει πιο εύκολη στην παρουσίασή της στον υπόλοιπο κόσμο – κυρίως για εκπαιδευτικούς σκοπούς. [Πάλι παραλείφθηκαν πτυχές του έργου του και της ζωής του που δεν εξυπηρετούν στην σύγκριση / για αναλυτικές αναφορές βλ. Β.Α. 2 και 3]
Προτού περάσω στην σύγκριση, να διευκρινίσω ότι καμία “μάχη” δεν έλαβε προφανώς χώρα μεταξύ των δύο φιλοσόφων. Μάλιστα δεν βρέθηκε ούτε ίχνος αλληλογραφίας μεταξύ τους, όμως ο Καρτέσιος σίγουρα ήξερε το έργο και το όνομα του αρχαιότερου Μπέικον (εφόσον τον αναφέρει σε γράμματα του, πάντοτε με εκτίμηση προς το πρόσωπο του), αν και σε κανένα από τα γραπτά του δεν κατακρίνει την επιστημονική του μέθοδο. Ούτε σκοπό έχει αυτό το άρθρο να αξιολογήσει κριτικά σε σχέση με τα σημερινά δεδομένα και τις επικρατούσες συνήθειες στον χώρο της επιστήμης το πραγματικά πολυδιάστατο και σημαντικότατο έργο των δύο αυτών ανδρών – στόχος είναι απλώς η αντιπαραβολή των έργων και μέσω αυτής η ανάδειξη ενός τμήματος της ιστορίας της επιστήμης και γενικότερα της ανθρώπινης διανόησης.
Εκ πρώτης όψεως, είναι εύκολο να αναδείξει κανείς μία κεντρική διαφορά στην επιστημονική μέθοδο που υιοθέτησαν, που πηγάζει φυσικά από την κοσμοθεωρία τους. Ενώ και τους δύο τους απασχολούσε το σε ποιο βαθμό και με ποιον τρόπο μπορούν οι άνθρωποι να προσεγγίσουν την αλήθεια, τα μονοπάτια που ακολούθησαν ήταν σαφέστατα αποκλίνοντα. Ο μεν Καρτέσιος ηγείτο ενός “κινήματος” λογικού και θεωρητικού, ο δε Μπέικον ενός μάλλον πρακτικού και εμπειρικού. Έτσι έχουμε από την μία την καρτεσιανή αμφισβήτηση των μεμονωμένων ειδικών δεδομένων και των διαδοχικά γενικότερων μέχρι να φτάσει στο βέβαιο δεδομένο, την ύπαρξη του Θεού (ή το cogito, τη Σκέψη) και μετά παραγωγικά να εξειδικεύει την γνώση και από την άλλη την επαγωγική μέθοδο του Μπέικον, όπως περιγράφηκε παραπάνω και που μπορεί να συνοψισθεί σε μία φράση του ίδιου:
«Ο άνθρωπος, ο υπηρέτης και ερμηνευτής της φύσης, πράττει και κατανοεί μόνο στο βαθμό που έχει παρατηρήσει, ως γεγονός ή με πνευματική δραστηριότητα, όσον αφορά την τάξη [τους νόμους] στη φύση: πέραν αυτού δεν έχει ούτε γνώση ούτε κάποια δύναμη».    
Ίσως βέβαια ακόμα πιο θεμελιακή να είναι η μεταξύ τους διαφορά κατά την αξιολόγηση του γνώστη, δηλαδή του ανθρώπου, αυτού που αγωνίζεται για να φτάσει στην Αλήθεια και κατέχει τμήματα της. Στον Μπέικον θα λέγαμε ότι έχουμε μία απουσία του Υψηλού στον άνθρωπο ως ων-πλάσμα, εξού και τα Είδωλα από τα οποία κανείς δεν γλυτώνει, ενώ εξόφθαλμα στον Καρτέσιο το ανθρώπινο Πνεύμα-Νόηση αποτελεί το Υψηλό, το απόλυτο. Από αυτή την διαφορά απορρέει και η ήδη ακροθιγώς υπονοηθείσα διαφορά σε σχέση με την προσβασιμότητα της Αλήθειας, που στο έργο του Καρτέσιου παρουσιάζεται ως κάτι αυτομάτως έμφυτο στον κάθε άνθρωπο, ενώ αντιθέτως ο Μπέικον πιθανότατα θα “με μάλωνε” που το α στην λέξη Αλήθεια το έγραψα με κεφαλαίο, καθώς είναι σαφές ότι γι’ αυτόν καμία απολυτότητα (με την έννοια τελειότητα-πληρότητα) δεν συνάδει με την ανθρώπινη φύση, άρα αυτή δεν μπορεί να δεχτεί την Αλήθεια.
Προτείνοντας και οι δύο εναλλακτικές προσεγγίσεις στην καθιερωμένη Αριστοτελική Φιλοσοφία και θεώρηση του φυσικού κόσμου έγιναν ‘δάσκαλοι της Ανθρωπότητας’ και σκεπτόμενοι δίδαξαν ο καθένας υπό το δικό του πρίσμα πώς σκεπτόμαστε, πώς βεβαιωνόμαστε για τα συμπεράσματά μας και πώς προωθούμε την επιστημονική γνώση, ώστε να είναι εναρμονισμένη με την Αλήθεια (ή αλήθεια). Συνδυαστικά μάλιστα φτάνουν λόγω των διαφορών τους πιο κοντά στο επιθυμητό αποτέλεσμα φωτίζοντας από άλλη οπτική γωνία το έρεβος μεταξύ ανθρώπινης σκέψης και (Αήα)λήθειας. Και τους ευχαριστούμε.

                                                                                           Επιμέλεια: Δημήτρης Δημητρακόπουλος

 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

1. Klein, Jürgen, «Francis Bacon», The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/francis-bacon/ .
2. Hatfield, Gary, «René Descartes», The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2016 Edition), Edward N. Zalta (ed.), URL = https://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/descartes/ .
3. Fred Wilson, “René Descartes: Scientific Method”, Internet Encyclopedia of Philosophy, URL = http://www.iep.utm.edu/desc-sci/ .
4. “Novum Organum”, Wikipedia, the free Encyclopedia, URL = https://en.wikipedia.org/wiki/Novum_Organum .
5. [οι εικόνες είναι από τους αντίστοιχους ιστότοπους της Wikipedia]

«Παραμυθένια»… σύνδρομα (Μέρος Β)

Το σύνδρομο της Ωραίας Κοιμωμένης και το σύνδρομο της Ραπουνζέλ ήταν η πρώτη επαφή με αξιοθαύμαστα σύνδρομα που σχετίζονται με γνωστά και μη σε όλους παραμύθια. Στα σύνδρομα αυτά έρχονται να προστεθούν άλλα δύο αξιοπερίεργα σύνδρομα μαζί με τις εξίσου ευφάνταστες εκδοχές των παραμυθιών από τα οποία πήραν την ονομασία τους.

Η κατάρα της Οndine

O μύθος της κατάρας της Οντίν είναι ένα παραδοσιακό γερμανικό παραμύθι του Friedrich de la Motte Fouque. Η Οντίν ήταν μια νύμφη η οποία αν ποτέ ερωτευόταν θνητό και γεννούσε το παιδί του θα άρχιζε να γερνάει χάνοντας τη νεότητα της και την αιώνια ζωή. Η Οντίν ερωτεύτηκε το θνητό Παλεμόν ο οποίος θαμπώθηκε από την ομορφιά της, άφησε τη μνηστή του και παντρεύτηκε τη νύμφη υποσχόμενος της πως κάθε του ανάσα θα είναι υπόσχεση αγάπης και αφοσίωσης σε αυτήν. Η Οντίν σύντομα γέννησε το γιό τους και η ομορφιά της άρχισε να ξεθωριάζει, με αποτέλεσμα ο Παλεμόν να απορεί τι απέγινε η γυναίκα που είχε ερωτευτεί. Μια μοιραία μέρα η Οντίν βγήκε ψάχνοντας το σύζυγό της. Τον βρήκε στην αγκαλιά της πρώην μνηστής του. Προκειμένου να πάρει εκδίκηση, χρησιμοποίησε τις μαγικές δυνάμεις που της είχαν απομείνει και τον καταράστηκε όσο είναι ξύπνιος να αναπνέει κανονικά, αν όμως ποτέ αποκοιμηθεί, η αναπνοή του να τον εγκαταλείψει. Έτσι, ο Παλεμόν δεν μπόρεσε να ξανακοιμηθεί πια.